پرده دودبند به عنوان یکی از تجهیزات ایمنی، سبب جلوگیری از گسترش بیشتر دود و شعله شده و می‌تواند خطر مرگ ناشی از استنشاق دود را کاهش دهد.

با توجه به اینکه عواملی مختلفی سبب بروز آتش سوزی می‌شود و می‌تواند به طور جدی عاملی برای مرگ افراد باشد، نیاز به تجهیزات ایمنی و هر گونه مانعی که سبب جلوگیری از آسیب‌های جدی شود، اهمیت بالایی پیدا می‌کند. به همین دلیل پرده دودبند به یکی از تجهیزات قابل توجه برای ایمنی ساختمان‌ها تبدیل شده است. از این رو در ادامه قصد داریم با ارائه توضیحات بیشتر در رابطه با ساختار و عملکرد این پرده، شما را با خصوصیات و ویژگی‌های آن آشنا کنیم.

معرفی پرده دودبند

نام این پرده به طور واضح وظیفه و عملکرد آن را شرح می‌دهد. از آنجایی مسبب اصلی آتش‌سوزی، انتشار و گسترش آن در طول و عرض سازه و نیز راهیابی به طبقات دیگر است؛ باید از تدابیری جهت انحصار بستر آتش‌سوزی بهره گرفت. در نتیجه از پرده دودبند برای جلوگیری از انتشار آتش بهره گرفته می‌شود. محدود کردن توسعه اولیه آتش، جلوگیری از گسترش آتش و محافظت از راه‌های فرار، همگی فاکتوره و اهدافی هستند که به واسطه پرده دودبند حاصل می‌شوند.

این پرده که به عنوان پرده ضد حریق هم مورد معرفی قرار می‌گیرد، بهترین جایگزین برای درب‌های ضد حریق بوده و می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد. با توجه به اینکه امروزه ساختمان‌ها با لحاظ فضای بیشتر و دیوار کمتر ساخته می‌شوند و بخش‌های مختلف به منظور بزرگ‌نمایی فضا، تفکیک پیدا نمی‌کنند؛ شرایط برای استفاده از درب‌های ضد حریق کاهش پیدا کرده و نیاز به ساختارهای عریض‌تری مطرح می‌شود.

از این رو پرده ضد حریق به دلیل قابلیت قرارگیری در فضاهای عریض، توان پوشش‌دهی بالا و نیز تفکیک بخش‌های مختلف ساختمانی را دارد. به همین دلیل در اماکن تجاری بزرگ، پارکینگ‌ها و به طور کلی ساختمان‌هایی با ظرفیت بخش‌بندی، می‌توان از پرده دودبند به عنوان حائل بهره گرفت تا در زمان آتش‌سوزی، مانع نشر دود و آتش شود.

در این نوع پرده الیاف قابل اشتعال به گونه‌ای طراحی می‌شوند که کمتر قابل اشتعال باشند تا در صورت آتش سوزی انتشار شعله از پرده صورت نگیرد. البته بحث میزان مقاومت و نحوه ممانعت از انتشار، به نوع الیاف سازنده و تراکم پارچه بستگی دارد که می‌تواند مانع به خصوصی را ایجاد کند.

با در نظر گرفتن میزان انعطاف پذیری در نصب پرده دودبند، کاربردهای متنوعی را می‌توان برای این ساختار محافظ مورد بحث و بررسی قرار داد. در واقع وزن سبک و نیز امکان تغییر طول و عرض متناسب با شرایط سازه، امکانات لازم جهت به کارگیری پرده ضد حریق را فراهم می‌آورد. از پرده ضد حریق استفاده می‌شود تا در صورت آتش‌سوزی، یک مانع موقت در یک دهانه ایجاد شود که منطقه آتش‌سوزی را مسدود کند و باقی فضا را از قرارگیری در معرض آتش محافظت نماید. در این حالت اگر آتش‌سوزی رخ دهد، پرده پایین می‌آید و از انتشار آتش و دود از یک منطقه به منطقه دیگر جلوگیری می‌کند. در ادامه بخش‌هایی که برای استفاده از این نوع پرده انتخاب می‌شوند، به طور جداگانه مطرح شده است:

•راهروها و راه‌پله‌ها

•راه‌های فرار امن

•خروج اضطراری

•درب آسانسورها

•پله برقی‌ها

•بیمارستان‌ها

•لابی

•پارکینگ

•جایگزین درب‌های ضد حریق

هر یک از مواردی که به عنوان بستر نصب پرده ضد حریق مطرح شد، به دلیل نقش حیاتی که در ساختمان ایفا می‌کنند، نیاز به ایمنی دارند. توزیع این نوع پرده‌ها تحت تأثیر پلان، ساختارهای فضایی، طراحی ساختمان‌ها و سازه‌ها، استفاده از تهویه دود تأمینی و وسایل تهویه مکانیکی و طبیعی دودی موجود در بنا، می‌تواند به طور متفاوتی تعریف شود‌.

به طور کلی برای بسیاری از بخش‌های ساختمان، استفاده از پرده ضد حریق، بیشتر از اینکه در قالب یک مزیت مورد بحث قرار بگیرد، یک ضرورت است تا ایمنی سازه حفظ شده و مسیرهای فرار برای افراد محفوظ باشد. در نتیجه در بسیاری از موارد ذکر شده، پرده دودبند کاربرد الزامی پیدا می‌کند.

بررسی پرده دودبند

پرده‌های آتش‌نشانی را می‌توان در سقف و دیوارها نصب کرد و یا حتی بسته به نیاز ساختمان، امکان ثابت سازی آن مطرح می‌شود. در واقع نوع پرده، نحوه نصب در مکان را تعریف می‌کند. در نتیجه این پرده‌ها در فضای تعریف شده قرار می‌گیرند و آماده سقوط در صورت نیاز هستند تا اگر آتش‌سوزی رخ داد، پرده دیوار حائل را تشکیل دهد.

با وجود ساختار ضد حریق و مقاومی که پرده دودبند در راستای حفاظت در برابر آتش دارد، از وزن نسبتا کمی برخوردار است. در نتیجه روند نصب آن کار چندان سختی نخواهد بود و نیز فشاری به سازه ساختمانی وارد نمی‌شود. لازم به ذکر است که نصب پرده‌های آتش نشانی در طراحی ساختمان، فضا را به محفظه‌های جداگانه تقسیم می‌کند.

همین بحث سبب شده تا حالت یک پارچه‌ای برای پرده‌ ضد حریق مطرح شود. در نتیجه محدودیتی برای نصب پرده دودبند مطرح نخواهد بود. در مقابل برای استفاده از درب‌های ضد حریق، لزوما باید یک چهارچوب با تقسیمات دیواری بهره گرفته شود. از این رو در هر کجا از ساختمان نمی‌توان از درب ضد حریق استفاده کرد. این در حالی است که پرده دودبند را می‌توان هم برای فضاهای کوچک و هم برای فضاهای بزرگ مورد استفاده قرار داد.

به این ترتیب باید گفت پرده‌ ضد حریق برای دهلیزهای بزرگ گرفته تا پرده‌های دودبند خانگی که با طراحی‌های پلان باز اجرا شده‌اند، کاربرد دارد. این موضوع سبب شده تا در بخش‌های مختلف یک سازه، امنیت برقرار شود و از انتشار دود و آتش تا حد زیادی جلوگیری شود. در واقع باید گفت طول و عرض این پرده با توجه به عرض و ارتفاع ساختمان در بخش‌های متفاوت، قابل تغییر خواهد بود.

در میان کاربردهای مختلف سازه‌های الیافی، نیاز به سازه‌های انعطاف‌پذیر، سبک و مقاوم در برابر حرارت، سبب شده تا پرده‌های دودبند به نمونه‌ای عالی برای نمایش مزایای استفاده از مواد الیافی مقاوم در حفاظت از آتش غیرفعال تبدیل شود. پرده‌های آتش نشانی راهی برای مهار آتش و محصولات آن، مانند گرما و دود، فراهم می‌کنند تا افراد بستر فرار ایمنی در اختیار داشته باشند.

نکته دیگری که می‌توان در بررسی پرده دودبند مورد بحث قرار داد، ساختار آن است. این پرده تنها از یک جزء تشکیل نشده؛ بلکه مجموعه‌ای از ساختارها در کنار هم، سبب عملکرد درست پرده دودبند در مواجه با آتش خواهد بود. از این رو باید گفت بخش‌هایی که در ادامه مطرح شده، در ساختار پرده ضد حریق مورد استفاده قرار می‌گیرد:

•پارچه مقاوم در برابر آتش:

اصلی‌ترین بخش ساختاری پرده دودبند، پارچه‌ای است که با الیاف مقاوم ساخته شده و در برابر آتش محکم می‌ایستد و از گسترش آن جلوگیری می‌کند. این پارچه اغلب از موادی مانند فایبرگلاس، سیلیس آمورف یا آرامید ساخته می‌شود که هر کدام برای مقاومت در برابر درجه حرارت بالا طراحی شده‌اند.

•ریل‌های راهنما:

این ریل‌ها مانند هر ریل دیگری، پرده را هنگام پایین آمدن در یک مسیر مشخص هدایت می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که در موقعیت صحیح فرود می‌آید.

•سیستم کنترل:

در ساختار پرده ضد حریق، یک سیستم به خصوص با حساسیت بالا کار گذاشته شده که عملکرد آن را کنترل می‌کند و معمولاً با سیستم اعلام حریق ساختمان هماهنگ است.

استفاده از این اجزای ساختاری در پرده دودبند، سبب شده تا عملکرد به مراتب بهتری داشته باشد و بتواند در صورت بروز هر گونه خطر، با بخش بندی به موقع فضا و فرود پرده، مانع انتشار آتش در قسمت‌های مختلف ساختمانی شود.

انواع پرده دودبند

با توجه به عملکردی که برای پرده ضد حریق مطرح می‌شود، طبیعی است که این محصول از انواع مختلفی بسته به ساختار، کاربرد و محل استفاده برخوردار باشد. در واقع فاکتورهای مختلفی می‌توانند سبب تقسیم‌بندی و تعریف انواع برای پرده دودبند شوند؛ از این رو در ادامه فاکتورهای ساختاری، عملکردی و سیستمی، به طور جداگانه در رابطه با تفکیک انواع این پرده‌ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته شده است:

جنس پرده دودبند

طبیعتا عامل تعیین کننده در رابطه با عملکرد پرده ضد حریق، جنس و ساختار الیاف آن است. با توجه به همین موضوع، کاربرد پرده می‌تواند به طور متفاوتی تعریف شود. در این حالت میزان مقاومت در برابر حرارت یا آتش و یا حتی نفوذپذیری دود مورد بحث قرار می‌گیرد. از این رو حتی یکی از فاکتورهای اصلی‌ که در روند انتخاب و خرید پرده دودبند مطرح می‌شود، همین بحث جنس الیاف خواهد بود.

به علاوه باید به این موضوع هم توجه داشته باشید که کیفیت متریال خود جنس الیاف را مورد بحث قرار می‌دهد. تراکم بافت پرده و مقاومت بالای آن، تحت تاثیر کیفیتی هستند که برای متریال اولیه پرده ضد حریق در نظر گرفته می‌شود.

نحوه نصب دودبند

از دیگر فاکتورهایی که در ایجاد انواع برای پرده‌های ضد حریق موثر واقع می‌شود، بحث طریقه نصب آن است. همانطور که در ابتدای بحث گفته شد، پرده‌های ضد حریق را می‌توان در قسمت سقف یا دیوار نصب کرد. به علاوه برخی از آن‌ها می‌توانند به طور دائمی نصب شوند.

لازم به ذکر است که همین فاکتور نحوه نصب، می‌تواند سبب تعریف قیمت پرده دودبند شود. نوع نصب حتی در عملکرد پرده موثر واقع شده و ایمنی را تحت شعاع خود قرار می‌دهد‌. در هر صورت این فاکتور هم علاوه بر تعریف انواع، در بحث انتخاب پرده دودبند نیاز به توجه دارد. در ادامه این فاکتور در سه نوع توصیف شده.

•پرده‌های آتش‌نشانی عمودی:

رایج‌ترین نوع نصب، مربوط به انواع عمودی است که طبیعتا به صورت عمودی از بالای در یا پنجره می‌افتد و یک مانع آتش ساده و در عین حال مؤثر را تشکیل می‌دهد.

•پرده‌های ضد حریق افقی:

پرده‌ ضد حریق افقی ایده آل برای فضاهای بازتر بوده و به صورت افقی در سراسر سقف گسترش می‌یابند.

•پرده‌های ضد حریق کنسرتینا:

این نوع برای مناطقی با فضای سقف محدود مناسب است، که در صورت عدم استفاده به طور فشرده جمع می‌شوند.

نوع مقاومت دودبند

همانطور که گفته شد، پرده‌های ضد حریق بسته به عملکرد پارچه، از قابلیت‌های متفاوتی برخوردار هستند و می‌توانند به طور جداگانه از انتشار آتش جلوگیری کنند. از این رو نحوه مقاومت می‌تواند از جمله فاکتورهای تعریف انواع برای پرده مورد بحث باشد.

این پرده‌ها که الیاف ویژه‌ای برای جلوگیری از نفوذ دارند، می‌توانند بسته به نحوه عملکرد خود، مانع نفوذ آتش، دود و یا حرارت شوند. در نتیجه نوع پرده عامل تعیین کننده در عملکرد آن برای خاصیت ضد حریق بودن خواهد بود.

با توجه به هر یک از فاکتورهایی که در رابطه با انواع پرده دودبند گفته شد، به منظور مقایسه این پرده‌ها باید به محل کاربرد و نیازهای ساختمان اشاره کرد. در این مقایسه بیشتر از هر فاکتور دیگری، نحوه نصب مورد توجه قرار می‌گیرد و می‌تواند برای فضاهای مختلف به طور متفاوت بررسی شود.

از طرفی باید به این مورد اشاره کرد که پرده ضد حریق توان کاربرد برای فضاهای مختلف را دارد و می‌توان با توجه به ابعاد و اندازه‌های مطرح در محل نصب، ابعاد پرده را تعریف کرد. ناگفته نماند که همین بحث ابعاد در تعرفه قیمت پرده ضد حریق موثر واقع می‌شود. در حقیقت تمامی فاکتورهای مربوط به انواع در کنار بحث برند، عامل تعریف قیمت برای این محصول هستند.

در حالت کلی باید توجه داشت که پرده‌های ضد حریق به عنوان تجهیزات آتش‌نشانی راهی برای مهار آتش و خطرات ناشی از آن هستند و می‌توانند با ممانعت از نفوذ محصولات آتش مانند گرما و دود، شرایط را برای ایمن سازی بخش‌های دیگر سازه فراهم آورند. در این حالت نه تنها بستر ایمن برای فرار فراهم آورده می‌شود، بلکه آتش نشان‌ها می‌توانند عملیات مربوط به مهار و کنترل آتش را به بهترین شکل ممکن به نتیجه برسانند.

با توجه به گستردگی استفاده از انواع ابزار و وسایل اشتعال زا، نیاز به استفاده از مهارکننده‌ها و تجهیزات ایمنی، به طور قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده است. از این رو فراموش نکنید که ایمنی شما و ساختمان، تا حد زیادی وابسته به تکنولوژی‌های موثر و موانع انتشار خطر خواهد بود. در نتیجه استفاده از پرده دودبند نه تنها مزایای ایمنی را برای ساختمان شما تعریف می‌کند؛ بلکه در بسیاری از موارد می‌تواند یک ضرورت جهت بخش‌ بندی سازه و کنترل فضا باشد.

مطلب پیشنهادی : معرفی تاییدیه LPCB